Muscosi fontes, sylvestria tecta, valete, Aonidesque deae, et mendacis somnia Pindi: Tu, mihi, qui flamma movisti pectora sancti Siderea Isaiae, dignos accende furores!
Immatura calens rapitur per secula vates Sic orsus--Qualis rerum mihi nascitur ordo!
Virgo! virgo parit! Felix radicibus arbor Jessaeis surgit, mulcentesque sethera flores Coelestes lambunt animae, ramisque columba, Nuncia sacra Dei, plaudentibus insidet alis.
Nectareos rores, alimentaque mitia coelum Praebeat, et tacite foecundos irriget imbres.
Hue, foedat quos lepra, urit quos febris, adeste, Dia salutares spirant medicamina rami; Hic requies fessis: non sacra sacvit in umbra Vis boreae gelida, aut rapidi violeutia solis.
Irrita vanescent priscae vestigia fraudis, Just.i.tiaeque ma.n.u.s, pretio intemerata, bilancem Attollet reducis; bellis praetendet olivas Compositis pax alma suas, terrasque revisens Sedatas niveo virtus lucebit amictu.-- Volvantur celeres anni! lux purpuret ortum Expectata diu! naturae claustra refringens, Nascere, magne puer! tibi primas, ecce, corollas Deproperat tellus, fundit tibi munera, quicquid Carpit Arabs, hortis quicquid frondescit Eois; Altius, en! Lebanon gaudentia culmina tollit; En! summo exultant nutantes vertice sylvae: Mitt.i.t aromaticas vallis Saronica nubes, Et juga Carmeli recreant fragrantia coelum.
Deserti laeta mollesc.u.n.t aspera voce: Auditur Deus! ecce Deus! reboantia circ.u.m Saxa sonant, Deus! ecce Deus! deflect.i.tur aether, Demissumque Deum tellus capit; ardua cedrus, Gloria sylvarum, dominum inclinata salutet: Surgite convalles, tumidi subsidite montes!
Sternite saxa viam, rapidi discedite fluctus; En! quem turba diu cecinerunt enthea, vates, En! salvator adest; vultus agnoscite, caeci, Divinos, surdos sacra vox permulceat aures.
Ille cutim sp.i.s.sam visus hebetare vetabit, Reclusisque oculis infundet amabile lumen; Obstrictasque diu linguas in carmina solvet.
Ille vias vocis pandet, flexusque liquentis Harmoniae purgata novos mirabitur auris.
Accresc.u.n.t teneris tactu nova robora nervis: Consuetus fulcro innixus reptare bacilli Nunc saltu capreas, nunc cursu provocat euros.
Non planctus, non moesta sonant suspiria; pectus Singultans mulcet, lachrymantes tergit ocellos.
Vincla coercebunt luctantem adamantina mortem, Aeternoque orci dominator vuluere languens Invalidi raptos sceptri plorabit honores.
Ut, qua dulce strepunt scatebrse, qua lasta viresc.u.n.t Pascua, qua blandum spirat purissimus aer, Pastor agit pecudes, teneros modo suscipit agnos, Et gremio fotis selectas porrigit herbas, Amissas modo quserit oves, revocatque vagantes; Fidus adest custos, seu nox furat humida nimbis, Sive dies medius morieutia torreat arva.
Postera sic pastor divinus secla beabit, Et curas felix patrias testabitur orbis.
Non ultra infestis concurrent agmina signis, Hostiles oculis flammas jaculantia torvis; Non litui accendent bellum, non campus ahenis Triste coruscabit radiis; dabit hasta recusa Vomerem, et in falcem rigidus curvabitur ensis.
Atria, pacis opus, surgent, finemque caduci Natus ad optatum perducet coepta parentis.
Qui duxit sulcos, illi teret area messem, Et serae texent vites umbracula proli.
Attoniti dumeta vident inculta coloni Suave rubere rosis, sitientesque inter arenas Garrula mirantur salientis murmura rivi.
Per saxa, ignivomi nuper spelaea draconis, Canna viret, juncique tremit variabilis umbra.
Horruit implexo qua vallis sente, figurae Surgit amans abies teretis, buxique sequaces Artificis frondent dextrae; palmisque rubeta Aspera, odoratae cedunt mala gramiua myrto.
Per valles sociata lupo lasciviet agna, c.u.mque leone petet tutus praesepe juvencus.
Florea mansuetae petulantes vincula tigri Per ludum pueri injicient, et fessa colubri Membra viatoris recreabunt frigore linguae.
Serpentes teneris nil jam lethale micantes Tractabit palmis infans, motusque trisulcae Bidebit linguae innocuos, squamasque virentes Aureaque admirans rutilantis fulgura cristae.
Indue reginam, turritae frontis honores Tolle Salema sacros, quam circ.u.m gloria pennas Explicat, incinctam radiatae luce tiaras!
En! formosa tibi spatiosa per atria proles Ordinibus surgit densis, vitamque requirit Impatiens, lenteque fluentes increpat annos.
Ecce peregrinis fervent tua limina turbis; Barbarus, en! clarum divino lumine templum Ingreditur, cultuque tuo mansuescere gaudet.
Cinnameos c.u.mulos, Nabathaei munera veris, Ecce! cremant genibus tritae regalibus arae.
Solis Ophyraeis crudum tibi montibus aurum Maturant radii; tibi balsama sudat Idume.
Aetheris en! portas sacro fulgore micantes Coelicolae pandunt, torrentis aurea lucis Flumina prorumpunt; non posthac sole rubescet India nascenti, placidaeve argentea noctis Luna vices revehet; radios pater ipse diei Proferet archetypos; coelestis gaudia lucis Ipso fonte bibes, quae circ.u.mfusa beatam Regiam inundabit, nullis cessura tenebris.
Littora deficiens arentia deseret aequor; Sidera fumabunt, diro labefaeta tremore Saxa cadent, solidique liquescent robora montis: Tu secura tamen confusa elementa videbis, Laetaque Messia semper dominabere rege, Pollicitis firmata Dei, stabilita ruinis.
[a] This translation has been severely criticised by Dr. Warton, in his edition of Pope, vol. i. p. 105, 8vo. 1797. It certainly contains some expressions that are not cla.s.sical. Let it be remembered, however, that it was a college exercise, performed with great rapidity, and was, at first, praised, beyond all suspicion of defect--This translation was first published in a Miscellany of Poems by several hands. Published by J. Husbands, A.M. fellow of Pembroke college, Oxon. 8vo. Oxford, 1731. Of Johnson"s production, Mr. Husbands says, in his preface, "The translation of Mr. Pope"s Messiah was delivered to his tutor as a college exercise, by Mr.
Johnson, a commoner of Pembroke college in Oxford, and "tis hoped will be no discredit to the excellent original." Mr. Husbands died in the following year.
[Jan. 20, 21, 1773.]
Vitae qui varias vices Rerum perpetuus temperat arbiter, Laeto cedere lumini Noctis trist.i.tiam qui gelidae jubet, Acri sanguine turgidos, Obductosque oculos nubibus humidis Sanari voluit meos; Et me, cuncta beaus cui nocuit dies, Luci reddidit et mihi.
Qua te laude, Deus, qua prece prosequar?
Sacri discipulis libri Te semper studiis utilibus colam: Grates, summe pater, tuis Recte qui fruitur muneribus, dedit.
[Dec. 25, 1779.]
Nunc dies Christo memoranda nato Fulsit, in pectus mihi fonte purum Gaudium sacro fluat, et benigni Gratia coeli!
Christe, da tutam trepido quietem, Christe, spem praesta stabilem timenti; Da fidem certam, precibusque fidis Annue, Christe.
[In lecto, die pa.s.sionis, Apr. 13, 1781.]
Summe Deus, qui semper amas quodcunque creasti; Judice quo, scelerum est poenituisse salus: Da veteres noxas animo sic flere novato, Per Christum ut veniam sit reperire mihi.
[In lecto, Dec. 25, 1782.]
Spe non inani confugis, Peccator, ad latus meum; Quod poscis, hand unquam tibi Negabitur solatium.
(Nocte, inter 16 et 17 Junii, 1783[a]) Summe pater, quodcunque tuum[b] de corpore Numen[c]
Hoc statuat[d], precibus[e] Christus adesse velit: Ingenio parcas, nee sit mihi culpa roga.s.se[f], Qua solum potero parte, placere[g] tibi.
[a] The night, above referred to by Dr. Johnson, was that, in which a paralytic stroke had deprived him of his voice; and, in the anxiety he felt, lest it should, likewise, have impaired his understanding, he composed the above lines, and said, concerning them, that he knew, at the time, that they were not good, but then, that he deemed his discerning this to be sufficient for quieting the anxiety before mentioned, as it showed him, that his power of judging was not diminished.
[b] Al. tuae.
[c] Al. leges.
[d] Al. statuant.
[e] Al. votis.
[f] Al. precari.
[g] Al. litare.
[Cal. Jan. in lecto, ante lucem, 1784.]
Summe dator vitae, naturae aeterne magister, Causarum series quo moderante fluit, Respice quem subiget senium, morbique seniles, Quem terret vitae meta propinqua suae, Respice inutiliter lapsi quem poenitet aevi; Recte ut poeniteat, respice, magne parens.
Pater benigne, summa semper lenitas, Crimine gravatam plurimo mentem leva: Concede veram poenitentiam, precor, Concede agendam legibus vitam tuis.
Sacri vagantes luminis gressus face Rege, et tuere; quae nocent pellens procul: Veniam petenti, summe, da veniam, pater; Veniaeque sancta pacis adde gaudia: Sceleris ut expers, omni et vacuus metu, Te, mente pura, mente tranquilla colam, Mihi dona morte haec impetret Christus sua.
[Jan. 18, 1784.]
Summe pater, puro coll.u.s.tra lumine pectus, Anxietas noceat ne tenebrosa mihi.
In me sparsa manu virtutum semina larga Sic ale, proveniat messis ut ampla boni.
Noctes atque dies animo spes laeta recurset; Certa mihi sancto flagret amore fides; Certa vetat dubitare fides, spes laeta timere; Velle vetet cuiquam non bene sanctus amor.
Da, ne sint permissa, pater, mihi praemia frustra, Et colere, et leges semper amare tuas.
Haec mihi, quo gentes, quo secula, Christe, piasti, Sanguine, precanti promereare tuo!
[Feb. 27, 1784.]
Mens mea, quid quereris? veniet tibi mollior hora, In summo ut videas numine laeta patrem; Divinam insontes iram placavit Iesus; Nunc est pro poena poenituisse reis.
CHRISTIa.n.u.s PERFECTUS.
Qui cupit in sanctos, Christo cogente, referri, Abstergat mundi labem, nec gaudia carnis Captans, nec fastu tumidus, semperque futuro Instet, et evellens terroris spicula corde, Suspiciat tandem clementem in numine patrem.
Huic quoque, nec genti nec sectae noxius ulli, Sit sacer orbis amor, miseris qui semper adesse Gestiat, et, nullo pietatis limite clausus, Cunctorum ignoscat vitiis, pictate fruatur.
Ardeat huic toto sacer ignis pectore, possit Ut vitam, poscat si res, impendere vero.
Cura placere Deo sit prima, sit ultima; sanctae Irruptum vitae cupiat servare tenorem; Et sibi, delirans quanquam et peccator in horas Displiceat, servet tutum sub pectore r.e.c.t.u.m: Nec natet, et nunc has partes, nunc eligat illas, Nec dubitet quem dicat herum, sed, totus in uno, Se fidum addicat Christo, mortalia temnens.
Sed timeat semper, caveatque ante omnia, turbae Ne stolidae similis, leges sibi segreget audax Quas servare velit, leges quas lentus omittat, Plenum opus effugiens, aptans juga mollia collo, Sponte sua demens; nihilum decedere summae Vult Deus, at qui cuncta dedit tibi, cuncta reposcit.
Denique perpetuo contendit in ardua nisu, Auxilioque Dei fretus, jam mente serena Pergit, et imperiis sent.i.t se dulcibus actum.
Paulatim mores, animum, vitamque refingit, Effigiemque Dei, quantum servare licebit, Induit, et, terris major, coelestia spirat.
Aeterne rerum conditor, Salutis aeternae dator; Felicitatis sedibus Qui nec scelestos exigis, Quosc.u.mque scelerum poenitet; Da, Christe, poenitentiam, Veniamque, Christe, da mihi; Aegrum trahenti spiritum Succurre praesens corpori; Multo gravatam crimine Mentem benignus alleva.